Naam
Eerste hulp bij ethische stress
Ontwikkeld door
AZ Nicolaas
Wat?
Er wordt vastgesteld dat zorgpersoneel vaak te leiden heeft onder ethische stress. Deze ontstaat wanneer de persoon weet is wat het goede is dat die moet doen, maar geconfronteerd wordt met institutionele beperkingen die verhinderen dat die de juiste handelingen stelt. Ethische stress kan ernstige gevolgen hebben voor wie ermee wordt geconfronteerd, maar ook voor de personen waarvoor die zorgt. De psychologische gevolgen vertalen zich in negatieve gevoelens, in emotionele terugtrekking tegenover patiënten en collega’s, in slapeloosheid, misselijkheid, gastro-intestinale problemen, huilerigheid en fysieke uitputting. Het beïnvloedt de jobmotivatie verhoogt het risico op burn-out en de nood aan een carrièrewijziging. Daarom is het belangrijk om zowel op micro, meso- en macroniveau een ethisch beleid op te zetten data morele stress kan aanpakken. Dat is alvast wat AZ Nicolaas beoogde.
Hoe?
Het model vertrekt van een waardenroos: een gestructureerd waardenkader, dat berust op drie peilers: persoonsgerichte zorg (ik), relationele zorg (wij) en menslievende zorg (de maatschappij). Vertrekkend van dit waardenkader werd een ethische overlegmethode ontwikkeld: EHBE (Eerste hulp bij Ethische stress). Het is een praktische en laagdrempelige methode die erop gericht is om het ethisch overleg te faciliteren. Er is in de organisatie een getrapt opleidingssysteem ingevoerd om het personeel met het model te leren werken.
Fasen
- Feitenanalyse: men moet komen tot objectieve informatie over de besproken casus. Dit is belangrijk omdat men anders vaak essentiële feiten over het hoofd ziet en omdat een ethische casus vaak ook emoties, vooroordelen en persoonlijke meningen oproept bij de betrokkenen. De vragen die in deze eerste fase beantwoord moeten worden zijn: wie is er bij de casus betrokken, wat is precies het probleem, wat zijn de deskundige handelingsalternatieven.
- Waardenanalyse: welke waarden spelen er mee voor alle betrokkenen: de patiënt, de omgeving van de patiënt, de arts, het verpleegkundig personeel, paramedici, …
- In stap drie probeert men uit de synthese van beide voorgaande stappen tot een conclusie te komen. Daarbij moet men structurerend en procesgericht communiceren. Men maakt een weging van de waarden van alle betrokkenen, rekening houdend met het wettelijke kader en meer specifiek met de patiëntenrechten. Wat zijn de gevolgen van de verschillende handelingsalternatieven? Is er een consensus te bereiken? Hoe voelen alle betrokken zich daarbij? Hebben alle betrokkenen hun visie kunnen toelichten? Als er geen consensus is, dan wordt de beslissing uiteindelijk genomen door de zorgverleners die de eindverantwoordelijkheid dragen.
Bronvermelding
Van Dale L. e.a. ‘Eerste hulp bij ethische stress’, in Tijdschrift voor geneeskunde, 2019, vol. 75 nr. 6, p. 400 – 408 te raadplegen op het internet via de URL: https://infusie.be/wp-content/uploads/2019/06/EHBE.pdf
Opleidingen
Geen informatie beschikbaar.
Documenten
