Waarden in dialoog – impliciete methodiek

Naam

Waarden in dialoog – impliciete methodiek

Ontwikkeld door

Axel Liégeois

Wat?

Axel Liégeois heeft een methodiek moreel beraad ontwikkeld, die geïnventariseerd hebben onder de rubriek moreel beraad in deze inventaris onder de titel Waarden in dialoog.

Maar deze methodiek vraagt relatief veel tijd. Uiteraard is dit relatief: prof. Liégeois stelt terecht dat het niet bespreken van een ethische problematiek vaak veel meer tijd in beslag neemt, dan het organiseren van een expliciet moreel overleg. Ethische problemen blijven namelijk vaak “hangen” in een team, men blijft er dan in de wandelgangen en op teambesprekingen eindeloos op terugkomen. Vaak leidt dit ook tot conflicten die een team serieus kunnen verlammen. ¹Liégeois Axel, Waarden in dialoog. Ethiek in de zorg, Tielt, Lannoo Campus, 2019, p. 108 Maar dat laat niet weg dat het vaak niet lukt om een expliciet overleg te organiseren. Daarom kan men ook een impliciete methodiek gebruiken ² Id. p. 113 ev. .

Hoe?

De initiatiefnemer neemt twee rollen op.

1. Die neemt zelf deel aan het gesprek.
2. Tegelijk plaatst die zich in een soort van metapositie: die houdt even op om deelnemer te zijn en kruipt in de rol van kritische observator. Daarbij toetst die bij zichzelf af of de verschillende elementen van het integrale model voldoende aan bod komen. Bijvoorbeeld kan worden vastgesteld dat de teamleden onvoldoende vanuit een goede grondhouding werken, dat de perspectieven van de verschillende gesprekspartners in de dialoog ontbreken, dat de situatie onvoldoende is geanalyseerd, dat de ethische vraag niet helder is, dat we niet voldoende gezocht hebben naar handelingsalternatieven, dat we onze morele intuïties niet uitgesproken hebben, dat we de normen niet verduidelijkt hebben, enz. ³ Id. p. 114 Vanuit een metapositie kan je dan een gerichte open vraag stellen die aandacht vraagt naar het ontbrekende element. Men kan dezelfde werkwijze hanteren met de waardentoets: we gaan na welke waarden er ter sprake komen en welke onvoldoende of niet in beeld komen. Je kan daar dan ook gerichte vragen naar stellen.

Op die manier neemt de deelnemer aan het gesprek dus een observerende positie in om de ontbrekende elementen ter sprake te brengen. Dit heeft veel gemeen met een socratische dialoog, omdat we door vragen mensen aanzetten om tot verheldering te komen. Maar het verschil is dat er in deze methodiek vertrokken wordt van een duidelijk omschreven interpretatiekader.

Fasen

Niet van toepassing in deze methodiek.

Bronvermelding

Liégeois Axel, Waarden in dialoog. Ethiek in de zorg, Tielt, Lannoo Campus, 2019, 254 p.

Noten

• 1
  Liégeois Axel, Waarden in dialoog. Ethiek in de zorg, Tielt, Lannoo Campus, 2019, p. 108
• 2
  Id. p. 113 ev.
• 3
  Id. p. 114