Moreel kompas

Handelingsgerichte methodiekenIntroductieReflectieve methodieken
Methode in de kijker
CatalogusOrganisatie in de kijker
Klik op de links om door de digitale werktuigkist ethisch overleg te bladeren.
De versiegeschiedenis vind je via deze link.
Naam

Moreel Kompas

Ontwikkeld door

Commissie medische ethiek AZ Delta Roeselare. (Voorzitter: Dr Natasha Cornelis).

Wat?

Een eigen methodiek, ontwikkeld door de commissie medische ethiek van het AZ Delta. De nadruk ligt op het delen van informatie over de medische toestand, sociale context en persoonlijke wensen van de patiënt.

Het instrument vertrekt vanuit de vaststelling dat de situatie van een patiënt bij een hospitalisatie erg complex is, dat diens noden vaak niet gekenmerkt zijn door één duidelijke zorgvraag en dat er nood is aan zorg verleend voor verschillende zorgverleners. Al deze zorgverleners hebben slechts zicht op een deel van de nood van de patiënt en vertrekken vanuit diverse perspectieven. Moreel beraad kan deze verschillende perspectieven samen brengen en zorgverleners ruimte geven om met elkaar in dialoog te gaan over feiten, context, ervaringen en waarden die van belang zijn.

Zorg vertrekt altijd van waarden en normen, zeker in een samenleving die steeds diverser en grijzer wordt. Daarom is er nood aan kritische reflectie om onze eigen onuitgesproken vooronderstellingen en vanzelfsprekendheden kritisch te onderzoeken. De methodiek speelt in op al deze vragen.

Hoe?

De methodiek maakt gebruik van een zeer overzichtelijk, visueel aantrekkelijk voorgesteld werkblad dat één A4-pagina beslaat. Op de achterkant wordt beknopt aangegeven wat er voor de start van het beraad moet gebeuren. Om de deelnemers te helpen de betrokken waarden te expliciteren, is er tevens op de achterkant een waardenkaart afgedrukt.

Fasen
  • Vooraf
    • De deelnemers wordt gevraagd om zich in te leven in de patiëntencasus: hoe voelen ze deze casus aan, welke bezorgdheden vangen ze rond deze casus op
    • Er wordt ook gevraagd om de eigen intuïties te onderzoeken: “verzamel zoveel mogelijk informatie over de casus: medische info, individuele (levensbeschouwelijke) waarden en wensen van de patiënt, psychosociale context, eventuele tegenstrijdige standpunten/wensen van naasten of zorgverleners”
    • Er moet een multidisiplinair overleg ingepland worden.
    • Er moeten een aantal afspraken gemaakt worden: aanduiden van een moderator, de betrokken zorgverleners en medewerkers uitnodigen, de methode en grondhouding toelichten.
  • Fasen van het eigenlijke overleg
    • 1. Voorstelling van de casus: toelichting van de aanleiding om samen te komen; overlopen van de medische info; medische context/prognose.
    • 2. Formuleren van het ethisch dilemma.
    • 3. Eerste, intuïtieve reacties op de casus. Elke deelnemer wordt gevraagd naar het standpunt dat eerst bij die opkwam.
    • 4. Start van de analyse. In kaart brengen van de betrokken partijen, de wilsbekwaamheid van de patiënt, evt. de vertegenwoordiger, de vraag of de waarden en doelen van de patiënt bekend zijn.
    • 5. De mogelijke handelingsalternatieven. Alle opties dienen te worden overlopen, niet enkel de voor de hand liggende.
    • 6. Voor elke optie worden de gevolgen in kaart gebracht: medisch, juridisch, psychosociaal, organisatorisch en ethisch. Indien nodig dient daarvoor extra informatie te worden gezocht.
    • 7. Proces van dialoog en afwegen. Welke opties hebben de beste gevolgen? Welke opties geven minder waarden-conflict. De tegenstellingen en overeenkomsten tussen de opties worden uitgesproken. De argumenten worden geëvalueerd.
    • 8. Besluit. Welke optie is het meest bevorderlijk voor de waarden en doelen die op het spel staan? Is er consensus of compromis mogelijk?
    • 9. Actieplan. Concrete afspraken, wie doet wat, wie communiceert met wie, wie noteert in het patiëntendossier, wanneer geven we feedback over het verloop van de casus. Evaluatie van het gevoerde overleg, wat leren we uit de casus, welke boodschap neem je mee naar huis na dit overleg?
Bronvermelding
Documenten

Moreel kompas